Các loại trầm cảm phổ biến nhất hiện nay là gì? Trầm cảm là một căn bệnh tâm lý cực kỳ phổ biến, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi và gây ra nhiều hậu quả tiêu cực cho sức khỏe, cuộc sống và tinh thần của người bệnh. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn mơ hồ về các loại trầm cảm, dẫn đến việc thiếu chẩn đoán và điều trị kịp thời. Qua bài viết này, Askany sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về các loại trầm cảm phổ biến nhất, bao gồm: trầm cảm nặng, trầm cảm dai dẳng, rối loạn lưỡng cực, trầm cảm sau sinh, rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt, rối loạn tâm lý theo mùa và trầm cảm không điển hình.
Trầm cảm là gì?
Trầm cảm là một rối loạn tâm trạng phổ biến và nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và cảm xúc của người bệnh. Nó không chỉ đơn thuần là những cảm xúc buồn bã hay tiêu cực thoáng qua, mà là một tình trạng y khoa cần được chẩn đoán và điều trị. Trầm cảm có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cách bạn cảm nhận, suy nghĩ, hành xử và khả năng hoạt động trong cuộc sống hàng ngày của bệnh nhân
Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra bệnh trầm cảm, bao gồm: yếu tố sinh học, yếu tố di truyền, biến cố cuộc sống, yếu tố môi trường và yếu tố tâm lý … Trong đó có một số nguyên nhân mà các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định chính xác được.
Trầm cảm được phân thành nhiều thể như: Trầm cảm mãn tính (chronic depression), rối loạn tâm lý theo mùa (seasonal affective disorder), trầm cảm sau sinh (postpartum depression). Điều trị trầm cảm có thể được thực hiện thông qua các phương pháp như: liệu pháp tâm lý, thuốc và thay đổi lối sống.
Nếu bạn nghi ngờ rằng bản thân hoặc người thân đang trải qua triệu chứng của trầm cảm, hãy liên hệ với chúng tôi trên Askany để được chẩn đoán chính xác và kịp thời. Những thông tin bên dưới chỉ mang tính chất tham khảo. Việc xác định chính xác tình trạng trầm cảm cần phải dựa trên chẩn đoán y khoa của bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý.
Các loại bệnh trầm cảm phổ biến hiện nay
Dưới đây là 7 loại bệnh trầm cảm thường gặp hiện nay:
Trầm cảm nặng (MDD: Major Depressive Disorder)
Rối loạn trầm cảm nặng (MDD) là một dạng rối loạn tâm trạng phổ biến và nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và cảm xúc của người bệnh. Nó được đặc trưng bởi những triệu chứng dai dẳng và nghiêm trọng, bao gồm:
- Tâm trạng chán nản, buồn bã, tuyệt vọng, mất hứng thú với các hoạt động thường ngày
- Thiếu quan tâm, mất hứng thú với các hoạt động từng yêu thích, thờ ơ với mọi thứ
- Thay đổi trọng lượng, giảm hoặc tăng cân bất thường mà không do chế độ ăn uống hay tập luyện
- Thay đổi trong giấc ngủ, khó ngủ hoặc ngủ quá nhiều
- Cơ thể luôn thấy mệt mỏi và thiếu năng lượng
- Tự trách móc bản thân, cảm thấy không có giá trị
- Mất tập trung, khó tập trung, hay quên
- Có ý nghĩ muốn tự tử hoặc làm hại bản thân
Rối loạn trầm cảm nghiêm trọng có thể gây ra nhiều hậu quả nặng nề, ảnh hưởng đến mọi khía cạnh trong cuộc sống của người bệnh. Nếu một người trải qua hầu hết các triệu chứng nêu trên kéo dài hơn hai tuần, họ có thể được chẩn đoán mắc chứng rối loạn trầm cảm nặng.
Trầm cảm dai dẳng (PDD: Persistent Depressive Disorder)
Rối loạn trầm cảm dai dẳng (PDD) là một dạng rối loạn tâm trạng phổ biến, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và cảm xúc của người bệnh nhân. Nó được đặc trưng bởi những triệu chứng dai dẳng và nhẹ nhàng hơn so với rối loạn trầm cảm nặng, nhưng kéo dài ít nhất hai năm. Người bệnh có thể không cảm thấy chán nản trong khoảng thời gian ngắn, thường là ít hơn 2 tháng.
Triệu chứng của rối loạn trầm cảm dai dẳng bao gồm:
- Tâm trạng buồn bã, ủ rũ và thiếu vui vẻ kéo dài
- Mất hứng thú và niềm vui với các hoạt động từng yêu thích, thờ ơ với mọi thứ
- Dễ cáu gắt, bực bội và khó kiểm soát cảm xúc
- Cảm giác tội lỗi, tự trách móc bản thân, cảm thấy không có giá trị
- Thiếu tự tin vào bản thân, đánh giá thấp bản thân
- Khó đi vào giấc ngủ hoặc ngủ không đủ sâu
- Ngủ quá nhiều, ngủ hơn bình thường mà không cảm thấy tỉnh táo
- Cảm giác tuyệt vọng, mất hy vọng vào tương lai, cảm thấy mọi thứ đều vô nghĩa
- Cơ thể luôn trong tình trạng mệt mỏi và thiếu năng lượng
- Thay đổi cảm giác thèm ăn, ăn ít hoặc ăn nhiều hơn bình thường
- Khó tập trung, mất tập trung, hay quên
Rối loạn trầm cảm dai dẳng hoàn toàn có thể được điều trị hiệu quả bằng nhiều phương pháp khác nhau, điển hình là thuốc và liệu pháp tâm lý
Rối loạn lưỡng cực (Bipolar Disorder)
Rối loạn lưỡng cực được đặc trưng bởi những cơn hưng phấn (mania) và trầm cảm (depression) xen kẽ nhau, gây ra những biến đổi tâm trạng bất thường và ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người bệnh. Đa số những người bị rối loạn lưỡng cực cũng có những giai đoạn trầm cảm nặng.
Triệu chứng của rối loạn lưỡng cực có thể chia thành hai giai đoạn chính:
- Giai đoạn hưng phấn:
- Tâm trạng cao ngất ngưởng, vui vẻ thái quá
- Năng lượng dồi dào, hoạt động không ngừng nghỉ
- Suy nghĩ nhanh và nói nhiều
- Mất ngủ, giảm nhu cầu ngủ
- Hành vi liều lĩnh, thiếu suy nghĩ
- Ảo giác và hoang tưởng (ở trường hợp nặng)
- Giai đoạn trầm cảm:
- Tâm trạng chán nản, buồn bã
- Giảm mức độ hứng thú với các hoạt động yêu thích
- Mệt mỏi, thiếu năng lượng
- Khó tập trung, hay quên
- Thay đổi cảm giác thèm ăn
- Khó ngủ hoặc ngủ quá nhiều
- Thường suy nghĩ tiêu cực, tự trách móc bản thân
- Có ý nghĩ tự tử
Bệnh nhân mắc chứng rối loạn lưỡng cực có nguy cơ tự tử cao gấp 15 lần người bình thường. Trong các trường hợp nghiêm trọng hơn, rối loạn tâm thần (bao gồm ảo giác và hoang tưởng) cũng có thể xảy ra.
Trầm cảm sau sinh (PPD: Postpartum Depression)
Trầm cảm sau sinh là một dạng rối loạn tâm trạng phổ biến ảnh hưởng đến phụ nữ sau khi sinh con. Nó khác với tình trạng "baby blues," một trạng thái tâm lý tạm thời và nhẹ hơn mà nhiều bà mẹ mới trải qua sau khi sinh con, thường kéo dài vài ngày đến vài tuần. Trầm cảm sau sinh có thể kéo dài hơn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng chăm sóc bản thân và em bé của người mẹ. Nó thường xuất hiện trong vòng hai tuần sau khi sinh, nhưng cũng có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong vòng một năm đầu tiên sau sinh.
Triệu chứng của trầm cảm sau sinh có thể rất đa dạng, bao gồm:
- Cảm giác buồn bã, ủ rũ, thiếu vui vẻ kéo dài
- Dễ cáu kỉnh, bực bội, khó kiểm soát cảm xúc
- Rút lui khỏi các hoạt động xã hội, không muốn giao tiếp với mọi người
- Khó khăn trong việc gắn kết với em bé, cảm giác không yêu thương em bé
- Ăn ít hoặc ăn nhiều hơn bình thường
- Mất hy vọng vào tương lai, cảm thấy mọi thứ đều vô nghĩa
- Mất hoàn toàn hứng thú với những hoạt động từng yêu thích
- Thiếu tự tin vào bản thân, đánh giá thấp bản thân
- Dễ lo lắng, sợ hãi, cảm giác bồn chồn
- Có ý nghĩ tự tử hoặc làm hại em bé
- Có ý nghĩ muốn tự tử
Trầm cảm sau sinh có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực đối với người phụ nữ, em bé và gia đình. Việc nhận biết và điều trị sớm trầm cảm sau sinh là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe tinh thần của người mẹ và sự phát triển lành mạnh của em bé.
Rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt (PMDD: Premenstrual Dysphoric Disorder)
Hội chứng tiền kinh nguyệt (Premenstrual Syndrome: PMS) thường đi kèm với các triệu chứng như mệt mỏi, lo lắng, ủ rũ, khó chịu, đầy bụng, tăng cảm giác thèm ăn, đau nhức và căng tức ngực.
Trong khi đó, rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt (PMDD) biểu hiện các triệu chứng tương tự nhưng với mức độ nghiêm trọng hơn, đặc biệt là về mặt tâm lý.
PMDD có thể bao gồm một số triệu chứng sau:
- Mệt mỏi vô cùng
- Cảm giác buồn chán, tuyệt vọng, vô vọng hoặc tự phê phán bản thân
- Lo âu, lo lắng căng thẳng ở mức độ nghiêm trọng
- Thay đổi tâm trạng nhanh và thường xuyên khóc
- Cáu gắt
- Khó tập trung
- Thèm ăn hoặc ăn uống quá mức
Rối loạn tâm lý theo mùa (SAD: Seasonal Affective Disorder)
Nếu bạn cảm thấy uể oải, buồn ngủ và tăng cân trong những tháng mùa đông nhưng hoàn toàn bình thường vào mùa xuân, rất có thể bạn đang trải qua chứng rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD).
Rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD) là một dạng trầm cảm có liên quan đến sự thay đổi của các mùa trong năm. Nó thường xảy ra vào mùa thu và mùa đông khi ngày ngắn hơn và ánh sáng mặt trời ít hơn. SAD còn được gọi là "trầm cảm mùa đông" hoặc "trầm cảm ánh sáng mặt trời".
Ánh sáng đi qua mắt có thể ảnh hưởng đến nhịp điệu sống và bất kỳ sự thay đổi theo mùa nào trong mô hình đêm/ngày đều có thể dẫn đến trầm cảm.
Tỷ lệ người mắc SAD khó có thể xác định vì tình trạng này không được chẩn đoán và ít báo cáo, thống kê. Rối loạn tâm lý theo mùa phổ biến hơn ở các khu vực xa đường xích đạo, ở các vùng xa phía bắc hoặc xa phía nam. SAD có thể được điều trị bằng liệu pháp ánh sáng để bù đắp ánh sáng ban ngày theo mùa.
Trầm cảm không điển hình
Bạn có gặp các dấu hiệu như ăn quá nhiều, ngủ quá nhiều, hoặc cực kỳ nhạy cảm khi bị từ chối, nhưng lại thấy mình đột nhiên vui lên khi gặp phải một sự kiện tích cực? Dựa trên những triệu chứng đó, bác sĩ có thể chẩn đoán bạn mắc chứng trầm cảm không điển hình (hiện nay gọi là rối loạn trầm cảm với các đặc điểm không điển hình). Đây là một dạng trầm cảm không theo những biểu hiện "điển hình" của chứng rối loạn này.
Mặc dù tên gọi là không điển hình, nhưng trầm cảm không điển hình thực sự phổ biến hơn chúng ta tưởng. Khác với các dạng trầm cảm khác, những người mắc chứng trầm cảm không điển hình có thể phản ứng tốt hơn với loại thuốc chống trầm cảm gọi là chất ức chế monoamine oxidase (MAOI). Theo đó, trầm cảm không điển hình được đặc trưng bởi một loạt triệu chứng cụ thể như:
- Ăn quá nhiều hoặc tăng cân
- Ngủ quá nhiều
- Mệt mỏi, suy nhược và cảm giác bị "đè nặng"
- Cực kỳ nhạy cảm với sự từ chối
- Tâm trạng thay đổi mạnh khi có sự kiện tích cực
Nếu bạn có những dấu hiệu trên, bạn nghi ngờ bản thân mình mắc chứng trầm cảm, hãy Test trầm cảm ngay.
Yếu tố nguy cơ gây nên trầm cảm
Trầm cảm là một rối loạn tâm trạng phổ biến, ảnh hưởng đến hơn 300 triệu người trên toàn thế giới. Đây không chỉ đơn thuần là cảm giác buồn bã hay chán nản, mà còn là một căn bệnh nghiêm trọng có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực cho sức khỏe thể chất, tinh thần và cuộc sống của người bệnh.
Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ gây trầm cảm là bước đầu tiên quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị hiệu quả căn bệnh này. Askany sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về các yếu tố nguy cơ phổ biến nhất, bao gồm.
- Do bệnh lý hoặc chấn thương: Những người có tiền sử mắc các bệnh về chấn thương cột sống, chấn thương khớp, chấn thương sọ não hoặc bị chấn thương ở đầu trước đó.
- Sử dụng quá mức chất kích thích: Người bệnh sẽ dễ bị trầm cảm hơn nếu sử dụng chất gây nghiện quá mức như hút thuốc lá, uống rượu bia hoặc sử dụng ma túygây tổn thương thần kinh.
- Căng thẳng tâm lý, mệt mỏi kéo dài: Những người trải qua nhiều biến cố trong cuộc sống liên quan đến áp lực học tập, áp lực tài chính, áp lực gia đình có thể dẫn đến nguy cơ dễ bị trầm cảm hơn.
- Một số nguy cơ tiềm ẩn, khác như: Sử dụng các loại thuốc theo toa như thuốc chẹn beta, corticosteroid, interferon. Ngoài ra trầm cảm còn có nguy cơ xuất phát từ yếu tố sinh học, yếu tố nguy cơ di truyền và yếu tố nguy cơ môi trường
Tìm hiểu thêm:
- Các mức độ trầm cảm từ nhẹ đến nặng bạn cần biết.
- 10+ cách chữa bệnh trầm cảm hiệu quả nhất hiện nay.
Đó là các loại trầm cảm phổ biến đi kèm với các dấu hiệu mà bạn nên quan tâm. Khi đã hiểu rõ các loại trầm cảm, bạn mới có thể nhận diện sớm các dấu hiệu, tìm kiếm sự hỗ trợ phù hợp và chiến thắng căn bệnh này. Nếu bạn nhận thấy bản thân có các dấu hiệu của trầm cảm và muốn được tư vấn hoặc điều trị, hãy liên hệ với Askany ngay hôm nay. Đội ngũ chuyên gia và bác sĩ uy tín của chúng tôi sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ bạn vượt qua những khó khăn. Liên hệ ngay để được hỗ trợ kịp thời!