Cách nói chuyện với người bị trầm cảm không đơn giản như mọi người vẫn nghĩ. Chúng ta cần phải thể hiện sự thấu hiểu, đồng cảm và kiên nhẫn thì đối phương mới có thể mở lòng và sẵn sàng chia sẻ tâm sự. Trước khi bắt đầu, bạn nên tìm hiểu trước về bệnh trầm cảm, chọn thời điểm và địa điểm phù hợp, chuẩn bị những gì bạn muốn nói. Và dưới đây là 19 cách giúp bạn giao tiếp hiệu quả hơn với người bị trầm cảm, hãy cùng tham khảo lời khuyên từ các chuyên gia tâm lý trên Askany.
Thể hiện sự lắng nghe đồng cảm
Người mắc bệnh trầm cảm thường cảm thấy đau khổ, tuyệt vọng, và mất hứng thú với cuộc sống. Vì vậy, điều quan trọng nhất khi giao tiếp với họ là thể hiện sự an ủi, lắng nghe và đồng cảm. Để họ cảm thấy thoải mái và mở lòng, hãy tìm kiếm một không gian riêng tư vì họ rất nhạy cảm với ánh mắt xung quanh. Khi bạn chú ý và lắng nghe những gì họ nói, bạn sẽ tạo ra không gian thoải mái giúp họ bộc lộ suy nghĩ và cảm xúc của mình. Hãy thể hiện sự đồng cảm qua ánh mắt hay cái chạm tay nhẹ nhàng, giúp bệnh nhân cảm thấy được an ủi và ổn định tinh thần.
Thể hiện sự chân thành khi giao tiếp
Người bị trầm cảm thường cảm thấy thế giới chống lại họ và có xu hướng thu mình lại. Vì vậy, một cái ôm an ủi hoặc những lời quan tâm chân thành có thể xoa dịu trái tim đầy tổn thương của họ. Bạn không cần sử dụng những lời nói hoa mỹ, chỉ cần thể hiện sự chân thành một cách tự nhiên là đủ.
Tránh nhắc đến bệnh tình
Khi trò chuyện với người trầm cảm, hãy tránh nhắc đến bệnh tình của họ. Họ thường cảm thấy mình không xứng đáng với những điều tốt đẹp và có xu hướng xem nhẹ bản thân. Nhắc đến bệnh tình có thể vô tình khiến họ nghĩ mình là gánh nặng cho gia đình.
Đặc biệt, đối với những người không chấp nhận mình bị trầm cảm, nhắc đến bệnh tình có thể khơi gợi nỗi đau và làm họ trở nên kích động. Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể xuất hiện các hành vi gây hấn. Thay vì nhắc đến bệnh của họ, hãy tập trung vào những lời động viên và hỗ trợ tinh thần để họ cảm thấy được quan tâm và không bị phán xét.
Không phủ nhận hay xem nhẹ cảm xúc của họ
Người bị trầm cảm thường không thể kiểm soát cảm xúc của mình và dễ rơi vào trạng thái đau khổ, bi quan quá mức. Khi trò chuyện với họ, hãy thể hiện sự đồng cảm và không phủ nhận hay xem nhẹ cảm xúc của họ. Sự phủ nhận có thể làm họ cảm thấy không được yêu thương và làm tình trạng bệnh trầm trọng hơn.
Có lời nói và hành động thể hiện sự quan tâm
Người mắc bệnh trầm cảm thường có xu hướng sống tách biệt khỏi đám đông. Vì vậy, hãy thể hiện sự quan tâm bằng cách hỏi những câu như “Tôi có thể giúp gì cho bạn không?” thay vì “Bạn có ổn không?”. Những câu hỏi phù hợp sẽ giúp họ cảm thấy thoải mái hơn.
Ngoài ra, bạn có thể bày tỏ sự quan tâm qua các hành động nhỏ như hỗ trợ họ làm những công việc hàng ngày hoặc chuẩn bị những món ăn họ thích. Khi nhận được sự quan tâm yêu thương từ mọi người, người bệnh sẽ cảm nhận lại được ý nghĩa của cuộc sống và có thêm động lực trong quá trình điều trị.
An ủi họ bằng năng lượng tích cực của bản thân
Người bị trầm cảm thường có cái nhìn bi quan về mọi thứ xung quanh và mất niềm tin vào cuộc sống. Vì vậy, khi trò chuyện với họ, hãy lan tỏa năng lượng tích cực bằng cách chia sẻ những điều thú vị và lạc quan trong cuộc sống hằng ngày cho họ nghe. Điều này giúp họ thấy rằng niềm vui và hạnh phúc vẫn luôn tồn tại.
Khi nói chuyện, tránh khoe khoang về thành tích của bản thân. Thay vào đó, hãy kể những câu chuyện nhỏ nhưng ý nghĩa để truyền tải năng lượng tích cực. Điều này sẽ giúp họ có thêm động lực sống và nỗ lực vượt qua trầm cảm.
Dùng câu nói động viên để tạo động lực
Trong cuộc trò chuyện với người bị trầm cảm, hãy đưa ra những câu động viên như “Bạn đã làm rất tốt rồi,” “Bạn đã rất cố gắng mà!,” hoặc “Luôn có tôi và những người thân yêu bên cạnh bạn.” Những câu nói này sẽ giúp họ vực dậy tinh thần và tạo động lực trong quá trình điều trị.
Hãy giữ những câu động viên ngắn gọn và dễ hiểu, vì người bệnh trầm cảm thường suy nghĩ chậm chạp và khó đưa ra quyết định. Việc động viên bằng những lời chân thành và dễ hiểu sẽ giúp họ cảm nhận được sự hỗ trợ và quan tâm từ bạn.
Thể hiện bạn đang quan tâm đến người bệnh
Hãy cho người bệnh biết bạn rất quan tâm đến họ bằng những câu nói hoặc cử chỉ nhỏ như cái ôm hay cái nắm tay. Những hành động nhỏ này có ý nghĩa rất lớn đối với người đang cảm thấy thế giới chống lại mình.
Thực hiện bài test trầm cảm để tự đánh giá mức độ của riêng bạn
Sử dụng lời nói để khẳng định sự quan trọng của người bệnh
Người mắc bệnh trầm cảm thường cảm thấy vô dụng và là gánh nặng của gia đình. Vì vậy, hãy sử dụng lời nói để khẳng định họ quan trọng như thế nào, rằng họ là một phần không thể thiếu của gia đình và mọi người xung quanh.
Cho người bệnh biết bạn luôn sẵn sàng lắng nghe
Nhiều người bị trầm cảm vì cảm thấy cô đơn, không có ai để chia sẻ và giải tỏa những căng thẳng. Điều này tích tụ lâu ngày khiến họ buồn bã và chán nản. Khi an ủi người trầm cảm, hãy cho họ biết rằng họ không hề cô đơn. Bạn có thể nói, “Đừng lo lắng, mình luôn ở bên cạnh bạn,” và hãy sẵn sàng lắng nghe, giúp đỡ họ.
Cho người bệnh biết họ đã rất mạnh mẽ và kiên cường
Trầm cảm là tình trạng sức khỏe tâm lý có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai. Những người đang đối mặt với trầm cảm thường nghĩ mình yếu đuối và vô dụng. Hãy nhắc nhở họ rằng đây không phải lỗi của họ và rằng họ đã rất mạnh mẽ khi đối diện với căn bệnh này.
Xem thêm:
- Khám bệnh trầm cảm ở bệnh viện nào? Top 9+ địa chỉ uy tín nhất
- Chăm sóc người yêu bị trầm cảm: Những điều bạn cần biết
- Bài tập yoga chữa trầm cảm hiệu quả tại nhà
Khuyến khích họ gặp chuyên gia, bác sĩ
Nhiều bệnh nhân trầm cảm không tiếp nhận điều trị vì họ không chấp nhận sự thật rằng mình đang mắc bệnh. Khi đã tạo được niềm tin với người bệnh, bạn nên khuyến khích họ tìm gặp các chuyên gia hoặc bác sĩ. Bạn có thể nói, “Sự trợ giúp của chuyên gia sẽ giúp bạn vượt qua khó khăn hiện tại,” hoặc “Tôi cũng từng trải qua điều tương tự và mọi thứ tốt hơn khi được chuyên gia hỗ trợ.”
Những lời khuyên này sẽ khích lệ người bệnh chủ động tìm đến sự trợ giúp chuyên nghiệp và thấy điều này là bình thường. Nếu họ ngại đến trực tiếp phòng khám tâm lý hoặc bệnh viện, hãy động viên họ khám online hoặc các hình thức khác. Các chuyên gia tâm lý trên Askany luôn sẵn sàng đồng hành và hỗ trợ họ hết mình.
Hướng về tương lai khi nói chuyện
Sử dụng những câu hỏi như “Ngày mai cậu có muốn đi dạo với mình không?", yếu tố “Ngày mai” được xác định rõ ràng sẽ mang lại hy vọng cho người trầm cảm về một tương lai tốt đẹp hơn.
Tránh dùng các cụm từ mơ hồ như “Khi nào" hay “Hôm nào" vì chúng có thể làm họ cảm thấy vô vọng và bất định về tương lai. Xác định rõ thời gian cụ thể sẽ giúp tạo niềm tin và mang lại cảm giác ổn định hơn cho người trầm cảm.
Gợi mở để người bệnh chia sẻ về suy nghĩ, cảm xúc
Người trầm cảm thường chịu nhiều áp lực tinh thần và sống khép kín. Hãy khuyến khích họ chia sẻ suy nghĩ và cảm xúc của mình để giảm bớt căng thẳng. Bạn có thể nói, “Điều quan trọng là mình muốn giúp đỡ vì thực sự quan tâm đến cậu. Nếu mình rơi vào tình huống tương tự, cậu cũng sẽ giúp mình như vậy.”
Không đưa ra lời khuyên
Khi trò chuyện với người bị trầm cảm, nên tránh đưa ra các lời khuyên như “Bạn phải đến bệnh viện để điều trị sớm đi” hoặc “Bạn phải cố gắng hơn.” Những lời khuyên như vậy có thể làm họ cảm thấy nhạy cảm và tự đánh giá thấp bản thân. Thay vào đó, hãy sử dụng lời động viên để nâng cao tinh thần và hỗ trợ họ tích cực hơn.
Không so sánh
Người bị trầm cảm đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và cần sự hỗ trợ từ những người xung quanh. Tuyệt đối không so sánh họ với người khác, vì điều này có thể khiến họ cảm thấy tổn thương, tự ti và mất động lực trong quá trình điều trị. Hãy luôn tôn trọng và đồng hành cùng họ trong hành trình phục hồi.
Không cố tranh luận
Người trầm cảm có thể có những suy nghĩ sai lệch hoặc tự trách móc bản thân, xem mình là nguyên nhân của tất cả những chuyện tồi tệ. Thay vì tranh cãi với họ, hãy trấn an tinh thần và khuyến khích họ tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia. Đối với những người đang trải qua triệu chứng hoang tưởng (tin vào những nội dung hoang đường, sai sự thật) hoặc có phản ứng cáu kỉnh, tức giận quá mức, tranh luận có thể làm tình trạng của họ trở nên nghiêm trọng hơn. Cách tốt nhất là hãy lắng nghe và khuyến khích họ tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ.
Không đánh giá người bệnh đang quá tiêu cực
Trầm cảm không chỉ là cảm xúc bi quan tạm thời mà là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng. Khi không ở trong vị trí của họ, bạn sẽ không biết được họ phải trải qua những gì, do đó tránh những nhận xét cho rằng người bệnh quá tiêu cực, vì điều này có thể gây tổn thương và làm họ cảm thấy không được hiểu và tôn trọng. Hãy nhận thức rằng người trầm cảm thường không thể kiểm soát cảm xúc của mình và rất cần sự thông cảm từ bạn.
Nhận biết sớm dấu hiệu người trầm cảm có ý định tự tử
Cuối cùng, tỷ lệ tự tử ở người mắc trầm cảm rất cao, vì vậy việc nhận diện sớm các dấu hiệu có ý định tự tử là rất quan trọng. Các dấu hiệu cần chú ý bao gồm:
- Cảm xúc thay đổi thất thường.
- Tâm trạng buồn bã và mất hy vọng.
- Viết di chúc hoặc tìm cách cho đi tài sản.
- Luôn thấy mình là gánh nặng cho người khác.
- Tự cô lập bản thân, không giao tiếp với gia đình và bạn bè.
- Nói lời từ biệt như thể sẽ không gặp lại mọi người.
Hãy lưu ý đến các dấu hiệu và những câu nói liên quan đến ý định kết thúc cuộc sống để có thể can thiệp kịp thời và giúp đỡ họ.
Đó là 19 cách nói chuyện với người bị trầm cảm để họ mở lòng hiệu quả nhất. Điều quan trọng nhất là phải cho người bệnh biết rằng bạn quan tâm đến họ và bạn muốn hỗ trợ họ. Hãy kiên nhẫn và thấu hiểu, sự động viên và giúp đỡ của bạn sẽ khiến bệnh nhân dần dần hồi phục. Nếu bạn có bất cứ câu hỏi nào khác về việc chăm sóc, thấu hiểu tâm lý của người trầm cảm. Hoặc bạn cần hỗ trợ tư vấn tâm lý online cho bệnh nhân và người nhà, hãy để lại thông tin tại đây để được các chuyên gia hỗ trợ nhanh chóng.