Body shaming là một vấn đề ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện đại, ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý và sự tự tin của nhiều người. Những người thốt ra những lời chê bai, miệt thị về ngoại hình của người khác có thể nghĩ rằng đó chỉ là trò đùa vô hại. Tuy nhiên, những lời nói này như những “con dao vô hình” với sức sát thương cao, gây ra những tổn thương không nhỏ cho “nạn nhân”. Askany sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện về vấn đề này, cung cấp những cách hiệu quả để bạn có thể bảo vệ bản thân trước những lời chỉ trích.
Body shaming là gì?
“Body shaming” trong Tiếng Việt có thể hiểu là "miệt thị ngoại hình". Thuật ngữ này chỉ những hành vi dùng lời nói để đánh giá, phán xét và chê bai ác ý về vẻ bề ngoài của một người nào đó. Tình trạng này này xảy ra trên toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam. Những lời nói mang tính miệt thị này có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến cảm xúc và tinh thần của người nghe, khiến họ cảm thấy khó chịu, bực bội và đau lòng.
Bên cạnh đó, body shaming còn ám chỉ sự tự miệt thị bản thân, tức là khi một người cảm thấy tự ti về ngoại hình của mình. Tình trạng này thường gặp ở những người có tính cách rụt rè và hướng nội.
Xem thêm: Bạo hành bằng lời nói là gì và cách vượt qua nó
Các kiểu body shaming phổ biến
Body shaming hiện nay có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Những lời chê bai về thân hình, làn da, màu da, vóc dáng và khuôn mặt đều là những dạng phổ biến của body shaming. Đối tượng dễ trở thành “nạn nhân” của body shaming thường là những người có ngoại hình không hoàn hảo theo các tiêu chuẩn xã hội, như người thừa cân, quá gầy, quá cao, quá thấp hoặc khuôn mặt không đẹp theo quan niệm chung.
Body shaming cũng có thể chia thành hai hình thức chính: Miệt thị người khác và tự miệt thị chính mình.
- Miệt thị người khác là dạng body shaming phổ biến nhất, diễn ra cả trong cuộc sống hàng ngày và trên mạng xã hội. Ngày nay, những bình luận ác ý, hình ảnh chế giễu và các bài viết chê bai ngoại hình của người khác có thể lan truyền nhanh chóng và gây tổn thương sâu sắc cho nạn nhân. Hành vi này không chỉ ảnh hưởng đến tinh thần của người bị chỉ trích mà còn tạo ra một môi trường xã hội độc hại, nơi mọi người cảm thấy áp lực khi phải tuân theo những tiêu chuẩn sắc đẹp phi thực tế.
- Tự miệt thị bản thân là tình trạng phổ biến ở những người có tư duy tiêu cực về ngoại hình của mình. Những người này thường xuyên so sánh bản thân với người khác, tự đánh giá thấp giá trị của mình và cảm thấy mặc cảm về vẻ ngoài của mình. Họ không nhận ra giá trị thật sự của bản thân và thường xuyên chìm đắm trong cảm giác tự ti. Hành vi này có thể dẫn đến nhiều vấn đề tâm lý nghiêm trọng như trầm cảm, lo âu và rối loạn ăn uống.
Ảnh hưởng của body shaming đến tâm lý
Dưới đây là một số hậu quả dễ nhận thấy của body shaming:
- Người bị chế nhạo ngoại hình dễ mất tự tin, từ vui vẻ, hoạt bát trở nên nhút nhát, né tránh xã hội. Một số người có thể mắc Hội chứng Quasimodo (rối loạn mặc cảm ngoại hình) vì quá tự ti.
- Áp lực từ body shaming khiến nhiều người chọn biện pháp thiếu an toàn như dùng thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc, hoặc lạm dụng phẫu thuật thẩm mỹ không an toàn.
- Body shaming gây suy sụp tinh thần, trầm cảm, và đôi khi khiến người ta tự làm tổn thương bản thân, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Tại Việt Nam, dù là một quốc gia có nền văn hóa phát triển, tình trạng body shaming vẫn diễn ra hàng ngày như “cơm bữa”. Nhiều người nổi tiếng và ngôi sao cũng không tránh khỏi những lời chỉ trích về ngoại hình. Hơn nữa, cư dân mạng thường buông ra những bình luận cay độc, làm tổn thương hình ảnh và danh dự của người bị bình phẩm.
Cách vượt qua body shaming
Nếu bạn không may trở thành nạn nhân của body shaming, điều quan trọng là không để những lời nói tiêu cực làm ảnh hưởng đến tâm trạng và sự tự tin của bạn. Dưới đây là một số cách hữu ích giúp bạn vượt qua nỗi ám ảnh này:
Thay đổi nhận thức về cái đẹp
Hãy luôn nhắc nhở bản thân rằng không ai là hoàn hảo và không có một tiêu chuẩn nào là đúng về cái đẹp. Mỗi người đều có những nét đẹp và điểm mạnh riêng. Có thể người đang chỉ trích bạn cũng đang đấu tranh với những khuyết điểm của chính họ. Thay vì bị ảnh hưởng bởi những nhận xét tiêu cực, hãy tập trung vào việc tôn vinh và phát huy những ưu điểm của bản thân.
Tự chăm sóc bản thân tốt hơn
- Chăm sóc bản thân không chỉ giúp bạn cải thiện ngoại hình mà còn nâng cao sức khỏe tinh thần, bạn hãy:
- Theo một chế độ dinh dưỡng cân đối, đầy đủ và lành mạnh, cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể.
- Tập thể dục thường xuyên: hoạt động thể chất không chỉ giúp bạn duy trì vóc dáng mà còn giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng.
- Tham gia các hoạt động ngoại khóa như hoạt động ngoài trời, đọc sách, hoặc giao tiếp với bạn bè để không bị gò bó trong những suy nghĩ tiêu cực.
Thể hiện cảm xúc và đứng lên cho bản thân
Body shaming là một hành vi đáng bị lên án trong xã hội. Khi bạn gặp phải tình huống này, đừng im lặng. Bạn hãy mạnh dạn lên tiếng bảo vệ chính mình. Mỗi người đều có quyền tự hào về ngoại hình của mình và không ai có quyền áp đặt những tiêu chuẩn phi thực tế lên bạn. Nếu cần, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình hoặc chuyên gia tư vấn tâm lý để có thêm sức mạnh và tự tin.
Bạn cũng có thể tham gia vào các nhóm hoặc cộng đồng ủng hộ việc chống lại body shaming. Ở đó, bạn sẽ tìm thấy những người có cùng trải nghiệm, chia sẻ và động viên lẫn nhau. Sự ủng hộ từ cộng đồng có thể mang lại cho bạn cảm giác an toàn và được thấu hiểu.
Rèn luyện tư duy tích cực
Hãy học cách nhìn nhận bản thân và thế giới xung quanh một cách tích cực hơn. Tập trung vào những điều tích cực trong cuộc sống và những gì bạn đã đạt được. Tư duy tích cực không chỉ giúp bạn đối phó với body shaming mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống nói chung.
Đôi khi, những người chê bai bạn có thể không nhận thức được tác động của lời nói của họ. Bạn có thể học cách tha thứ, hoặc không quan tâm, để giúp bạn giải tỏa những cảm xúc tiêu cực, giúp bạn trưởng thành và mạnh mẽ hơn.
Hành vi body shaming có bị phạt hay không?
Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn Tường - Giảng viên Khoa Giáo dục tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG - HCM, pháp luật Việt Nam đã có các quy định nhằm bảo vệ danh dự và nhân phẩm của cá nhân.
Về mặt xử phạt hành chính, người thực hiện hành vi body shaming có thể bị phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng theo khoản 1, Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP. Nếu hành vi gây tổn hại nghiêm trọng đến danh dự và nhân phẩm của người khác, mức phạt có thể cao hơn, bao gồm cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng, hoặc có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm theo Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015.
Hành vi body shaming - chỉ trích và đánh giá ngoại hình của người khác không chỉ gây tổn thương về mặt cảm xúc mà còn dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng về sức khỏe tâm thần. Body shaming là một hành vi đáng bị lên án và cần phải chấm dứt. Nếu bạn cảm thấy cần thêm sự hỗ trợ và tư vấn chuyên sâu, đừng ngần ngại liên hệ với các chuyên gia tâm lý học đường trên ứng dụng Askany. Họ có thể cung cấp cho bạn những hướng dẫn và hỗ trợ cá nhân hóa để giúp bạn vượt qua những khó khăn này một cách hiệu quả.