Khủng hoảng tâm lý là gì? Khủng hoảng tâm lý là một trạng thái cảm xúc cực độ, thường xảy ra khi một người phải đối mặt với một sự kiện hoặc tình huống quá sức, gây ra sự mất cân bằng trong cuộc sống của họ. Để biết rõ hơn về định nghĩa, nguyên nhân gây ra khủng hoảng tâm lý, các dấu hiệu thường gặp và cách đối phó hiệu quả, hãy tham khảo bài viết sau đây của chuyên gia tâm lý trên Askany.
Khủng hoảng tâm lý là gì?
Định nghĩa khủng hoảng tâm lý không hề đơn giản, bởi nó là một trạng thái tâm lý phức tạp mà mỗi người có thể trải qua theo những cách khác nhau. Tuy nhiên, chung quy lại, khủng hoảng tâm lý thường là một trạng thái cảm xúc mãnh liệt và khó kiểm soát, khi một cá nhân cảm thấy quá tải, mất kiểm soát và không thể đối phó với những áp lực cuộc sống của mình.
Chúng thường xảy ra khi chúng ta đối mặt với những sự kiện đau buồn như mất người thân, thất bại lớn trong công việc hoặc tình yêu, stress kéo dài, các vấn đề về sức khỏe hoặc các biến cố xã hội. Cảm giác vô vọng, hoang mang, sợ hãi và buồn bã thường bao trùm lấy chúng ta, khiến cuộc sống trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Đây là một trải nghiệm phổ biến và có thể xảy ra với bất kỳ ai, bất kể độ tuổi, giới tính hay hoàn cảnh nào.
Các loại khủng hoảng tâm lý
Khủng hoảng tâm lý là một phản ứng tự nhiên của cơ thể, tuy nhiên, tùy thuộc vào từng loại khủng hoảng sẽ có mức độ ảnh hưởng và cách đối phó khác nhau. Dưới đây là những loại khủng hoảng tâm lý thường gặp.
- Khủng hoảng phát triển: Đây là những khủng hoảng xảy ra trong quá trình trưởng thành và phát triển của con người, như khủng hoảng tuổi dậy thì, khủng hoảng tuổi trung niên. Các khủng hoảng này thường liên quan đến việc tìm kiếm bản sắc, phương hướng sống và mối quan hệ.
- Khủng hoảng hiện sinh: Loại khủng hoảng này xuất phát từ những câu hỏi về ý nghĩa cuộc sống, cái chết và vị trí của bản thân trong vũ trụ. Cảm giác vô nghĩa, lo lắng về tương lai và cô đơn là những biểu hiện thường gặp.
- Khủng hoảng hoàn cảnh: Những sự kiện bất ngờ như tai nạn, mất việc, ly hôn, thiên tai có thể gây ra khủng hoảng tâm lý. Các sự kiện chấn động này thường gây sốc, trầm cảm và khó khăn trong việc thích nghi.
Xem thêm: Làm sao để bớt nhạy cảm, sống vui vẻ và hạnh phúc hơn?
Các dấu hiệu thường gặp của khủng hoảng tâm lý
Trong xã hội hiện đại với nhiều áp lực như ngày nay, khủng hoảng tâm lý là một tình trạng phổ biến và rất dễ gặp. Không phải tất cả các trường hợp khủng hoảng tâm lý đều có các dấu hiệu giống nhau nhưng các dấu hiệu điển hình của khủng hoảng tâm lý thường bao gồm:
- Sụt cân đột ngột, tăng cân không rõ nguyên nhân, mất ngủ kéo dài, mệt mỏi mãn tính, giảm ham muốn tình dục.
- Buồn bã, lo âu, tức giận thường xuyên, cảm giác vô vọng, cô đơn, tự ti.
- Rút lui khỏi các hoạt động xã hội, mất tập trung, khó khăn trong công việc hoặc học tập, sử dụng chất kích thích để giải tỏa căng thẳng.
- Không vệ sinh cá nhân, không quan tâm đến vẻ bề ngoài
Nếu bạn đang gặp phải những dấu hiệu trên, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tư vấn tâm lý trên Askany để được tư vấn và điều trị trong thời gian sớm nhất. Nếu bạn phớt lờ những dấu hiệu này, chúng có tiến triển nhanh chóng thành các bệnh tâm lý nghiêm trọng như trầm cảm, rối loạn lo âu hay thậm chí là có ý định tự tử.
Nguyên nhân của khủng hoảng tâm lý
Các nguyên nhân gây ra khủng hoảng tâm lý rất đa dạng và phức tạp, nhưng có thể phân thành các nhóm chính như sau:
Nguyên nhân tâm lý
- Mất mát người thân, bạn bè hoặc vật nuôi
- Thay đổi lớn trong cuộc sống như ly hôn, chia tay, chuyển nhà
- Cảm giác cô đơn và tổn thương
- Áp lực tâm lý do công việc, học tập hoặc gia đình
Nguyên nhân xã hội
- Bị đối xử bất công và phân biệt trong xã hội
- Thất nghiệp hoặc gặp khó khăn kinh tế
- Bạo lực gia đình hoặc bạo lực cộng đồng
Nguyên nhân môi trường
- Thảm họa thiên nhiên như sóng thần, động đất, lũ lụt, hạn hán
- Sống trong ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu nghiêm trọng
- Môi trường sống căng thẳng như tiếng ồn, đông đúc
Nguyên nhân sinh lý
- Bệnh tật mãn tính
- Khuynh hướng di truyền
- Lạm dụng chất kích thích như rượu, ma túy
- Rối loạn nội tiết và hormone
Theo một nghiên cứu năm 2021, nhóm người có rủi ro cao mắc khủng hoảng tâm lý cao hơn những người khác, bao gồm:
- Người có tiền sử bệnh tâm thần
- Người có lịch sử trải qua trauma (sang chấn tâm lý)
- Người có tính cách dễ tổn thương
- Người gặp khó khăn kinh tế
- Người sống trong môi trường độc hại, ồn ào
Làm thế nào để đối phó với khủng hoảng tâm lý
Khủng hoảng tâm lý là một trải nghiệm phổ biến, ai cũng có thể gặp phải trong đời. Dù là khủng hoảng nhẹ như cảm thấy buồn bã, lo lắng hay khủng hoảng nặng như trầm cảm, rối loạn lo âu. Việc đối mặt và vượt qua chúng đòi hỏi sự kiên nhẫn và những kỹ năng nhất định.
Tự chăm sóc bản thân là điều đầu tiên bạn nên làm. Hãy dành thời gian cho những hoạt động mình yêu thích, tập trung vào những điều nhỏ bé mang lại niềm vui và chăm sóc sức khỏe thể chất một cách khoa học. Ngủ đủ giấc, ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn sẽ giúp bạn có thêm năng lượng để đối phó với khó khăn.
Tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người thân yêu, bạn bè hoặc các nhóm hỗ trợ cũng rất quan trọng. Chia sẻ cảm xúc của mình sẽ giúp bạn cảm thấy nhẹ nhõm hơn. Nếu tình trạng của bạn trở nên nghiêm trọng hơn, hãy tìm đến sự giúp đỡ của chuyên gia tâm lý. Họ sẽ cung cấp cho bạn những công cụ và kỹ năng cần thiết để vượt qua khủng hoảng.
Nếu bạn có người thân đang bị khủng hoảng tâm lý, hãy lắng nghe họ một cách chân thành, không phán xét và khuyến khích họ tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia nếu cần. Hoặc bạn có thể đồng hành cùng họ tham gia các buổi tư vấn hoặc chỉ đơn giản là lắng nghe, bên cạnh và chia sẻ cùng họ.
Ngoài ra, còn một số kỹ năng đối phó với khủng hoảng tâm lý hiệu quả mà bạn có thể áp dụng như:
- Luyện tập và thực hành một số biện pháp thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu
- Viết nhật ký để giải tỏa tâm sự, suy nghĩ, cảm xúc của mình
- Tập thể dục thể thao để nâng cao thể chất, giúp giảm stress và cải thiện tâm trạng
- Duy trì các mối quan hệ xã hội, bạn bè lành mạnh
- Đặt r a những mục tiêu nhỏ và cố gắng đạt được chúng từng ngày để có thêm động lực
Đối với những người có nguy cơ cao bị khủng hoảng tâm lý, bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng cách như sau:
- Xây dựng lối sống lành mạnh, tập thể dục mỗi ngày, ngủ đủ 8 tiếng, không sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá,..’
- Học cách quản lý stress, đối phó với stress để giữ tinh thần thoải mái và lạc quan
- Đừng ngại chia sẻ cảm xúc với người xung quanh
- Phát triển các kỹ năng sống cho bản thân như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề,..
Xem thêm: Chi phí khám tâm lý bao nhiêu? Cập nhật mới nhất 2024
Bài viết trên đã trả lời cho bạn câu hỏi khủng hoảng tâm lý là gì, đi kèm với đó là các dấu hiệu, nguyên nhân và cách đối phó hiệu quả. Khủng hoảng tâm lý có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào và với bất kỳ ai. Nếu bạn là một trong những nạn nhân của khủng hoảng tâm lý, hãy nhớ rằng bạn không một mình. Có rất nhiều cách để vượt qua giai đoạn khó khăn này, nhưng nếu bạn muốn chấm dứt ngay tình trạng này, không để nó kéo dài làm ảnh hưởng đến cuộc sống, vậy hãy đặt lịch hẹn để được sự trợ giúp chuyên nghiệp 1:1 từ các chuyên gia trên ứng dụng Askany bạn nhé.