Hội chứng sợ kết hôn (Gamophobia) đang ngày càng phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt là ở nhóm phụ nữ trẻ. Theo khảo sát của Fearof.net vào năm 2019, trong số hơn 69.000 người tham gia, có tới 67,5% phụ nữ thừa nhận mắc hội chứng này, cao gấp đôi so với nam giới (32,5%). Con số này phản ánh xu hướng ngày càng nhiều người trẻ, đặc biệt là phụ nữ, lựa chọn cuộc sống độc lập thay vì lập gia đình. Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến nỗi sợ này? Và làm thế nào để vượt qua? Hãy cùng Askany khám phá trong bài viết dưới đây.
Nếu bạn cần hỗ trợ, hãy liên hệ tư vấn tâm lý online với các chuyên gia trên ứng dụng Askany.
Hội chứng sợ kết hôn là gì?
Hội chứng sợ kết hôn (Gamophobia hay Fear of Marriage) là một dạng rối loạn tâm lý thuộc nhóm lo âu, biểu hiện bằng nỗi sợ hãi mãnh liệt và không kiểm soát khi nghĩ đến việc kết hôn hoặc cam kết trong một mối quan hệ gắn bó lâu dài. Những người mắc phải hội chứng này thường cảm thấy lo lắng, căng thẳng đến mức hoảng loạn khi phải đối mặt với những tình huống liên quan đến hôn nhân. Tình trạng này có thể khiến họ cảm thấy mất kiểm soát về cảm xúc và hành vi, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và các mối quan hệ cá nhân.
Trong xã hội hiện đại ngày nay, nhiều người trẻ với tư tưởng độc lập, tự chủ và tự do đã trở nên sợ hãi việc kết hôn. Biểu đồ thống kê bên trên cho thấy, tỷ lệ người kết hôn đang giảm đi đáng kể. Không những vậy, tỷ lệ ly hôn giữa các cặp vợ chồng cũng có xu hướng gia tăng. Có thể khẳng định trong tương lai, tỷ lệ mắc Gamophobia sẽ còn tăng nhiều hơn nữa.
Biểu hiện của hội chứng sợ kết hôn
Để được chẩn đoán mắc hội chứng sợ kết hôn (Gamophobia), bạn phải có những biểu hiện như bất an, suy nghĩ tiêu cực, buồn nôn, tim đập nhanh,... khi nghĩ đến việc kết hôn, và những triệu chứng này phải kéo dài ít nhất 6 tháng. Dưới đây là một vài đặc điểm cụ thể để bạn nhận biết
- Những nỗi sợ hãi, lo lắng, bất an dai dẳng, những suy nghĩ tiêu cực và cực đoan về các vấn đề liên quan đến hôn nhân, tình yêu hoặc sự cam kết trong một mối quan hệ lâu dài.
- Tránh né và bỏ qua các sự kiện, cuộc thảo luận hoặc tranh luận liên quan đến hôn nhân.
- Luôn tự ti về bản thân, tin rằng mình không có khả năng mang lại hạnh phúc cho người khác và mình không xứng đáng được yêu thương.
- Có xu hướng không muốn yêu đương, từ chối tình cảm của đối phương dù 2 bên đang tiến triển rất tốt đẹp.
- Khi ai đó đề cập đến những vấn đề trong mối quan hệ hoặc hôn nhân thì họ sẽ có thái độ cáu kỉnh, tức giận hoặc thậm chí mất kiểm soát.
- Ngoài ra, những người mắc hội chứng sợ kết hôn có thể gặp các triệu chứng như buồn nôn, nhịp tim nhanh, chóng mặt, khó thở, run và đổ mồ hôi,... khi bị buộc phải tham gia vào tình huống liên quan đến hôn nhân gia đình.
Còn đối với những ai thích chọn lối sống độc thân, thích cảm giác tự do không bị ràng buộc. Họ sợ sẽ mất đi cảm giác này nếu họ bước vào mối quan hệ gắn bó lâu dài với ai đó. Đối với những trường hợp này thì không được xếp vào nhóm người mắc hội chứng sợ kết hôn. Có thể đó chỉ là cảm xúc nhất thời tại một thời điểm cụ thể và có thể thay đổi khi họ bình tĩnh hơn hoặc khi thay đổi môi trường sống.
Nguyên nhân gây ra hội chứng sợ kết hôn ở giới trẻ
Sau nhiều trường hợp tham gia trị liệu và tư vấn, chuyên gia tâm lý tại Askany quan sát thấy có nhiều người mắc bệnh sợ kết hôn do bị gánh nặng về kinh tế, tài chính. Ngoài ra, còn xuất phát từ những nguyên nhân chủ yếu sau đây:
Thất bại trong hôn nhân
Những người đã trải qua một cuộc hôn nhân thất bại, đặc biệt nếu họ từng sống chung với người bạn đời có những hành vi tiêu cực như lừa dối, nghiện ngập hay lạm dụng, sẽ dễ hình thành nỗi sợ gắn bó lâu dài trong một mối quan hệ. Điều này làm cho họ e ngại khi bước vào một cuộc hôn nhân mới.
Gánh nặng về kinh tế, tài chính
Một nguyên nhân phổ biến của hội chứng sợ kết hôn là lo ngại về gánh nặng tài chính và kinh tế. Việc duy trì một gia đình, lo cho các chi phí sinh hoạt, mua sắm, giáo dục con cái và các khoản tiết kiệm dài hạn có thể tạo nên áp lực lớn, đặc biệt đối với những ai có thu nhập không ổn định hoặc có quá nhiều khoản vay mượn.
Sang chấn tâm lý từ tuổi thơ
Những người lớn lên trong các gia đình không hạnh phúc, như có bố mẹ ly hôn, xung đột gia đình hay chứng kiến cảnh bạo lực gia đình, có nguy cơ cao mắc hội chứng sợ kết hôn. Môi trường gia đình không hạnh phúc có thể khiến họ thiếu niềm tin vào sự bền vững của hôn nhân và xem “hôn nhân là nấm mồ chôn của tình yêu”.
Rối loạn tâm lý
Những người mắc các rối loạn tâm lý, như tự ti, lo âu, hay trầm cảm, thường cảm thấy không đủ khả năng để duy trì một mối quan hệ hôn nhân bền vững. Những suy nghĩ tiêu cực này dần dần trở thành nỗi ám ảnh, khiến họ tránh xa việc cam kết lâu dài với ai đó và cuối cùng dẫn đến hội chứng sợ kết hôn.
Áp lực xã hội
Trong xã hội hiện đại, những kỳ vọng về hôn nhân và gia đình thường rất lớn. Đặc biệt là đối với những người trẻ, áp lực từ gia đình, bạn bè và xã hội về việc kết hôn có thể tạo ra một cảm giác căng thẳng và lo sợ. Những tiêu chuẩn về hôn nhân, như phải có một mối quan hệ bền vững, ổn định và sinh con đẻ cái, có thể khiến họ cảm thấy bị gò bó và không thể tự do sống theo cách mình muốn.
Sợ mất đi sự tự do
Nguyên nhân khác của hội chứng sợ kết hôn là nỗi sợ mất đi tự do cá nhân. Nhiều người lo lắng rằng khi bước vào hôn nhân, họ sẽ phải gánh vác trách nhiệm, hy sinh sở thích và tự do cá nhân để lo cho gia đình. Họ sợ rằng cuộc sống của mình sẽ bị kiểm soát và không còn không gian riêng để phát triển bản thân.
Yếu tố di truyền
Hội chứng sợ kết hôn có thể có yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc các rối loạn lo âu, các thành viên khác trong gia đình cũng có thể có nguy cơ mắc hội chứng này cao hơn. Tuy nhiên, yếu tố di truyền chỉ là yếu tố nguy cơ và khi có những trải nghiệm tiêu cực thực sự trong mối quan hệ, nỗi sợ này có thể trở thành hội chứng sợ kết hôn.
Hội chứng sợ kết hôn có nguy hiểm không?
Hiện tại, chưa có nghiên cứu nào khẳng định hội chứng sợ kết hôn (Gamophobia) gây tác động tiêu cực đến cá nhân hay xã hội. Nếu bạn cảm thấy thoải mái khi sống tự lập và không gặp vấn đề gì trong việc này, bạn không cần phải quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu bạn mong muốn có một gia đình, một mái ấm cho riêng mình nhưng những lo âu, sợ hãi lại ngăn cản bạn, thì đây là lúc bạn cần tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia.
Những quan niệm sai lệch về hôn nhân có thể khiến bạn vô tình từ chối cơ hội hạnh phúc. Nếu không được giải quyết kịp thời, cảm giác cô đơn và sự lo lắng kéo dài có thể làm gia tăng nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý nghiêm trọng.
Chẩn đoán hội chứng sợ kết hôn như thế nào?
Những cá nhân mắc hội chứng Gamophobia thường có xu hướng cô lập xã hội và né tránh các mối quan hệ tình cảm. Để được chẩn đoán chính xác, người bệnh nên tìm đến chuyên gia tâm lý khi các triệu chứng trên đã kéo dài ít nhất 6 tháng và gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Việc chẩn đoán sẽ được thực hiện dựa trên các tiêu chí lâm sàng cụ thể và khả năng kiểm soát các triệu chứng của người bệnh.
Điều trị hội chứng sợ kết hôn
Hội chứng sợ hôn nhân có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc sống, từ sinh hoạt, cảm xúc đến các mối quan hệ. Do đó, việc điều trị Gamophobia sớm là rất quan trọng. Mục tiêu chính của các liệu pháp tâm lý là giúp bệnh nhân thay đổi cách nhìn nhận và cảm nhận về hôn nhân, từ đó kiểm soát những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực.
Tùy vào mức độ nghiêm trọng, bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý sẽ chọn phương pháp điều trị phù hợp, như CBT, tư vấn, liệu pháp tiếp xúc hoặc liệu pháp tâm động học. Nếu bệnh nhân có triệu chứng của trầm cảm, lo âu hoặc hoảng loạn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hỗ trợ tâm trạng. Thuốc chống trầm cảm, an thần hoặc thuốc chẹn beta có thể giúp hỗ trợ quá trình điều trị. Tuy nhiên, bệnh nhân cần tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ và không tự ý thay đổi liều lượng thuốc.
Ngoài ra, bạn cũng có thể thực hiện một số biện pháp tự cải thiện tại nhà như:
- Trò chuyện với những người có hôn nhân hạnh phúc để củng cố niềm tin vào tình yêu.
- Hạn chế tiếp xúc với thông tin tiêu cực về hôn nhân và gia đình.
- Yêu thương bản thân nhiều hơn để nhận ra rằng bạn cũng xứng đáng có được hạnh phúc.
Đối diện với hội chứng sợ kết hôn (Gamophobia) không phải là điều dễ dàng, nhưng việc nhận ra và hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu tiên quan trọng để vượt qua. Nếu bạn đang cảm thấy lo lắng về hôn nhân hoặc gặp khó khăn trong các mối quan hệ, đừng ngần ngại kết nối với các chuyên gia tâm lý giàu kinh nghiệm trên Askany để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.