Bệnh vô cảm là gì - làm sao để khắc phục tình trạng này?

Bạn có biết bệnh vô cảm là gì? Đây không phải là một căn bệnh được chẩn đoán trong y học mà chính là một thuật ngữ dùng để chỉ thái độ thờ ơ, vô tâm trước mọi sự việc xảy ra xung quanh, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến người khác. Người vô cảm thường không cảm nhận được các sắc thái cảm xúc như niềm vui, nỗi buồn, sự tức giận hay lòng trắc ẩn. Bài viết này, các chuyên gia tư vấn tâm lý trên Askany sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn nguyên nhân dẫn đến tình trạng vô cảm, biểu hiện của người vô cảm và cách khắc phục hiệu quả.

Vô cảm là gì?

Dù người ta vẫn hay gọi là “bệnh vô cảm” nhưng đây không phải là một căn bệnh có trong từ điển y học. Nói chính xác hơn thì đây chính là căn bệnh xã hội, đặc trưng bởi trạng thái thờ ơ, vô cảm, lãnh đạm, không có cảm xúc với người và sự vật xung quanh, thậm chí là trước nỗi đau khổ, bất hạnh của ai đó. Những người này chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân của mình. Thái độ và cách sống tiêu cực này rất đáng được lên án bởi vì nó đang làm mờ nhạt lòng nhân ái của con người trong xã hội hiện nay.

Đặc điểm của người vô cảm

• Thờ ơ, lãnh đạm: Họ không quan tâm đến những vấn đề xã hội, những người gặp khó khăn, bất hạnh.
• Không có cảm xúc: Người vô cảm khó thể hiện hoặc chia sẻ cảm xúc của mình, cũng như cảm nhận được cảm xúc của người khác.
• Tập trung vào bản thân: Chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân, không quan tâm đến cộng đồng.
• Khó tạo mối quan hệ: Khó kết nối sâu sắc với người khác.

Nguyên nhân gây ra bệnh vô cảm

Theo các chuyên gia tâm lý trên Askany, vô cảm đang dần trở thành một vấn đề mà toàn xã hội phải đối mặt. Sau nhiều nghiên cứu, họ chỉ ra rằng, có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra tình trạng này, nhưng chúng sẽ được phân loại thành 3 nhóm như sau:

Nguyên nhân từ chính bản thân

Sự vô cảm có thể bắt nguồn từ những yếu tố trong chính bản thân mỗi người, một số nguyên nhân phổ biến là:

• Lối sống ích kỷ, chỉ chăm lo cho bản thân và thỏa mãn nhu cầu cá nhân mà ít quan tâm đến cảm xúc, đau khổ của người khác.
• Việc chứng kiến sự vô cảm từ người khác và không có chính kiến bản thân có thể khiến chúng ta bị “lây nhiễm” thái độ này. Nếu không có sự phản biện, ta dễ dàng trở nên lạnh lùng và thờ ơ giống như họ.
• Nhiều người bị tổn thương, lừa dối quá nhiều lần, khiến họ dần mất đi niềm tin vào cuộc sống và mọi người, từ đó trở nên chai sạn, không còn cảm thông với nỗi đau xung quanh.
• Tính nhút nhát, thiếu dũng khí và lo sợ nguy hiểm có thể khiến ta tránh né giúp đỡ người khác, dần dần mất đi cảm giác đồng cảm, dẫn đến bệnh vô cảm.

Nguyên nhân từ gia đình

Gia đình có ảnh hưởng sâu sắc đến cách chúng ta nhìn nhận và đối diện với thế giới. Thái độ vô cảm cũng có thể bắt nguồn từ những yếu tố trong gia đình, ví dụ như:

• Phương pháp nuôi dạy con cái không đúng cách, thiếu sự quan tâm, chăm sóc có thể dẫn đến sự thờ ơ và vô cảm.
• Nếu cha mẹ ích kỷ, thờ ơ với người khác hoặc không có lối sống gương mẫu, con cái cũng có thể bắt chước tương tự.
• Chỉ tập trung vào việc học mà không chú trọng đến giáo dục nhân cách sẽ khiến trẻ không phát triển được những giá trị như đồng cảm, sẻ chia, từ đó trở nên vô cảm với những người xung quanh.
• Sự nuông chiều quá mức của cha mẹ cũng là một nguyên nhân khiến trẻ trở nên ích kỷ, chỉ biết nhận mà không biết cho, thiếu khả năng cảm thông với người khác.

Ảnh hưởng xã hội

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, thái độ thờ ơ và vô cảm đang ngày càng gia tăng, đặc biệt là trong giới trẻ. Ngoài những yếu tố từ bản thân và gia đình, còn có những yếu tố xã hội ảnh hưởng mạnh mẽ:

• Sự phát triển mạnh mẽ của các trang mạng xã hội đã tạo ra một môi trường ảo dễ dàng làm suy yếu sức khỏe tâm lý và khiến những thái độ vô cảm lan rộng. Nhiều bạn trẻ tập trung vào những giá trị vật chất mà quên đi sự nuôi dưỡng tâm hồn, không chú trọng đến việc xây dựng nhân cách tốt đẹp.
• Một số người thành công sớm trở nên tự cao, thiếu khiêm tốn và không còn đồng cảm với những người xung quanh.
• Trong một xã hội thông tin bùng nổ, nhiều bạn trẻ bị cuốn theo lối sống của những nhân vật có thể lực mà quên đi mình là ai, quên đi những giá trị đạo đức truyền thống, dẫn đến sự mất kết nối với những giá trị tốt đẹp của xã hội.

Hậu quả của bệnh vô cảm

Bệnh vô cảm không chỉ ảnh hưởng đến những người xung quanh mà còn tác động sâu sắc đến chính bản thân người mắc phải. Đầu tiên, sự vô cảm khiến họ cảm thấy cô đơn, trống rỗng và khó khăn trong việc tìm kiếm niềm vui trong cuộc sống. Cảm giác thiếu kết nối với người khác khiến họ ngày càng trở nên tiêu cực, từ đó cuộc sống trở nên nhạt nhẽo và không còn ý nghĩa.

Mối quan hệ xã hội của họ cũng có thể bị ảnh hưởng bởi thái độ sống vô cảm. Người vô cảm gặp khó khăn trong việc xây dựng và duy trì các mối quan hệ, bởi họ thiếu sự đồng cảm, sẻ chia và không có khả năng thấu hiểu nhu cầu và cảm xúc của người khác. Việc này sẽ vô tình tạo ra khoảng cách giữa họ và những người xung quanh.

Hơn nữa, sự vô cảm còn có tác động tiêu cực đến cộng đồng. Khi mỗi cá nhân không còn quan tâm đến nỗi đau, khó khăn của người khác, tinh thần đoàn kết và chia sẻ trong xã hội sẽ dần bị xói mòn. Dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng như sự phân hóa giai cấp, thiếu sự hỗ trợ lẫn nhau trong cộng đồng, làm suy yếu các giá trị nhân văn và gây mất ổn định trong mối quan hệ xã hội.

Làm thế nào để khắc phục tình trạng vô cảm?

Như vậy, chúng ta đã thấy được mầm mống tai hại của bệnh vô cảm đối với mỗi cá nhân và xã hội. Do đó, khi nhận thấy những dấu hiệu thờ ơ, lãnh đạm của bản thân hoặc những người xung quanh, chúng ta cần phải có biện pháp can thiệp hiệu quả. Chẳng hạn như:

• Tập “đọc cảm xúc” của người khác: Đọc cảm xúc giống như việc học một ngôn ngữ mới. Ban đầu, bạn có thể cảm thấy bỡ ngỡ, nhưng càng luyện tập, bạn sẽ càng trở nên thành thạo. Khi bạn biết cách nhận ra những tín hiệu nhỏ nhất trong nét mặt, giọng điệu, và ngôn ngữ cơ thể của người khác, bạn sẽ dễ dàng thấu hiểu họ hơn.
• Học cách thể hiện sự quan tâm đến người khác: Thay vì vội vàng đưa ra lời khuyên, hãy dành thời gian lắng nghe và thể hiện sự đồng cảm. Đôi khi, chỉ cần một cái ôm, một cái gật đầu, hoặc một câu nói đơn giản như “Mình hiểu cảm giác của bạn” cũng đủ để an ủi người khác.
• Bên cạnh việc thấu hiểu người khác, hãy dành thời gian để quan tâm đến cảm xúc của chính mình. Chúng ta thường bị cuốn vào guồng quay của cuộc sống mà quên mất rằng cảm xúc cũng cần được lắng nghe và chăm sóc. Khi bạn hiểu rõ bản thân mình hơn, bạn sẽ có những quyết định sáng suốt và sống một cuộc sống ý nghĩa hơn.
• Đừng ngần ngại thể hiện cảm xúc của mình. Mỗi người đều có những lúc vui, buồn, giận, sợ. Việc kìm nén cảm xúc quá lâu có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực. Hãy học cách chấp nhận và đối mặt với cảm xúc của mình một cách lành mạnh.

Qua bài viết trên, hy vọng bạn đã hiểu được “bệnh vô cảm là gì”. Bệnh vô cảm là một tình trạng tâm lý nguy hiểm, không chỉ làm tổn hại đến sức khỏe tinh thần của người mắc phải mà còn ảnh hưởng xấu đến các mối quan hệ và cộng đồng. Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải tình trạng vô cảm hoặc cảm thấy khó khăn trong việc kết nối cảm xúc, đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia tâm lý trên ứng dụng Askany. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên con đường tìm lại sự cân bằng và hạnh phúc trong cuộc sống.